Dünya edebiyatı, insanların tarihin başlangıcından bu yana yarattığı eserlerle bezeli. Her ülkenin edebiyat alanında farklı bir yeri ve önemi var. Bu yazıda, dünya edebiyatının en önemli yazarları hakkında bilgi sunulacak.
Birleşik Devletler’in daha önceden sömürge olduğu İngiltere’den gelen edebiyat gelenekleri ABD edebiyatını etkilemiştir. ABD’de pek çok yazarın çok sayıda eseri bulunmaktadır. Birleşik Krallık’ta da William Shakespeare, Jane Austen gibi önemli yazarlar yetişmiştir. İskoçya’nın en ünlü yazarları arasında Sir Walter Scott ve Robert Burns yer almaktadır.
Rusya’da, edebiyatın “altın çağı” olarak adlandırılan bir dönemi vardır. Dev yazarlar Leo Tolstoy ve Fyodor Dostoevsky, Rusya edebiyatını derinlemesine etkilemiştir. Fransız edebiyatında ise Victor Hugo ve Albert Camus gibi önemli yazarların eserleri bugüne kadar etkisini sürdürmektedir.
Amerika Birleşik Devletleri
Amerika Birleşik Devletleri, dünya edebiyatında çok önemli yazarlara sahiptir. Bu yazarlar arasında Edgar Allan Poe, Ernest Hemingway, Mark Twain, F. Scott Fitzgerald, Nathaniel Hawthorne ve Henry James gibi birçok popüler isim yer almaktadır. Poe, ülkede gotik edebiyatın öncüsü olarak tanınırken Hemingway, roman ve öyküleriyle modernist edebiyatın en önemli temsilcilerindendir. Twain, özellikle Huckleberry Finn gibi eserleriyle dönemin güncel sorunlarına eleştirel yaklaşımıyla öne çıkmıştır. Fitzgerald ise 1920’lerin Amerikan toplumuna dair eleştirileriyle ün kazanmıştır.
Ayrıca, Amerikan edebiyatının önemli bir dalı olan Beat kuşağının yazarları da unutulmamalıdır. Allen Ginsberg, Jack Kerouac, William S. Burroughs gibi yazarlar, toplumsal sınırları zorlamalarıyla öne çıkmıştır. Bunun yanı sıra, Amerikan edebiyatı içerisinde çocukların severek okuduğu kitaplardan olan The Cat in the Hat gibi eserlerin yazarı Dr. Seuss da ülkenin önemli edebiyatçıları arasındadır.
Birleşik Krallık
Birleşik Krallık, tarihte ünlü yazarlar yetiştiren ve büyük edebiyat eserlerine sahip olan bir ülke olarak bilinir. Ünlü yazarları ve eserleriyle dünya edebiyatına yön veren Birleşik Krallık’ta, İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda’daki yazarlar farklı dönemlerde farklı edebi eserlerle öne çıkmıştır.
- İngiltere edebiyatının en önemli yazarlarından William Shakespeare, trajedileri, komedileri ve tarihi oyunlarıyla bugün de okunan eserlere imza atmıştır.
- Jane Austen’in romantik dönemde yazdığı Pride and Prejudice, Emma, Sense and Sensibility gibi romanları hala okunmaktadır.
- İngiliz yazar Charles Dickens, Victoria döneminde yazdığı Oliver Twist, David Copperfield, Great Expectations ve A Tale of Two Cities gibi eserleriyle bilinir.
- İskoç yazar Robert Burns, Scotland’a özel şiirleri ve şarkılarıyla edebi dünyaya damgasını vurmuştur.
- Sir Walter Scott, tarihsel romanlar yazdığı için İskoçya’da ‘tarihsel romanın babası’ olarak anılır. Ivanhoe, Rob Roy gibi eserleri ve şiirleriyle de tanınmaktadır.
Birleşik Krallık edebiyatında, diğer ülkelerdeki edebi hareketlere de ilham veren yazarlar bulunur. Örneğin, Doris Lessing, her ne kadar İngiliz bir yazar olsa da Afrika’da geçen eserlerle dünya çapında üne kavuşmuştur. Yine, İrlandalı yazar Oscar Wilde’ın eserleri de dönemine damgasını vurmuştur.
İngiltere
İngiltere, edebiyat dünyasının en üretken topraklarından biridir ve birçok büyük yazarın memleketidir. Shakespeare’in trajedileri, Jane Austen’in romansları, Charles Dickens’ın toplumsal eleştirileri, ve Virginia Woolf’un modernist eserleri gibi İngiliz edebiyatı, dünya çapında etkisiyle büyülemiş ve hayranlık uyandırmıştır. Ayrıca, Geoffrey Chaucer, William Wordsworth, John Keats, Lord Byron, Oscar Wilde ve J.K. Rowling gibi ünlü yazarlar da İngiltere’den gelmektedir. İngiltere’deki edebi geleneğin derinliklerinde yer alan bu yazarlar, İngiliz edebiyatına eşsiz bir hayat, zenginlik ve güç katmışlardır.
İngiltere edebiyatı, tarih boyunca birçok klasik eserle ünlü olmuştur. Örneğin, Shakespeare’in Hamlet, Romeo ve Juliet ve Macbeth’in yanı sıra Jane Austen’in Pride and Prejudice, Charles Dickens’ın Oliver Twist, Great Expectations ve Little Dorrit, Emily Bronte’nin Wuthering Heights ve Charles Darwin’in The Origin of Species gibi birçok unutulmaz eseri İngiltere edebiyatının ölümsüz eserler arasındadır.
- Geoffrey Chaucer: Canterbury Hikayeleri
- William Wordsworth: Doğa Şiirleri
- John Keats: Endymion
- Lord Byron: Don Juan
- Oscar Wilde: Dorian Gray’in Portresi
İngiltere’deki edebi geleneğin zenginliği, İngilizce edebiyatı meraklılarına sonsuz bir haz vermektedir. İngiltere’yi ziyaret eden biri, yazarların yaşadığı yerleri ziyaret ederek, eserlerinde insanları andıran sokaklarda gezinerek ve sayısız müze, galeri ve kütüphanelerin birçoğunu gezip bu kültürel mirasa dokunabilir.
William Shakespeare
William Shakespeare, 16. yüzyıl İngiliz edebiyatının en ünlü yazarı olarak kabul edilir. Stratford-upon-Avon’da doğdu ve çocukluğunun büyük bir kısmını orada geçirdi. Aile zor durumlarla karşılaşana kadar yerel bir okulda öğrenim gördü. Ara vermek zorunda kaldıktan sonra, İngiltere’nin en ünlü tiyatrosu olan Globe Tiyatrosu’nda oyuncu ve yazar olarak çalışmaya başladı.
Shakespeare, bugüne kadar replikleri ve karakterleriyle edebi dünyanın en çok tanınan yazarları arasında yer alıyor. Yazdığı oyunların en ünlüleri arasında Hamlet, Romeo ve Juliet, Othello, Macbeth ve Kral Lear gibi klasikler bulunuyor. Oyunlarının konusu, insan doğasının karanlık yönleri, aşk, ihanet, cinayet gibi temaları kapsar.
Shakespeare’in oyunları sadece İngiltere’de değil, dünya genelinde popülerliğini sürdürmüştür. Parçaları, dünyanın birçok ülkesinde yoğun bir şekilde sahnelenmektedir ve modern dünyada bile başarılı bir şekilde uyarlanmaktadır.
- Shakespeare, 1616’da yaşamını yitirdi. Ancak, onun eserleri günümüzde etkisini sürdürmeye devam etmektedir.
- Oyun yazarlığı, İngilizce edebiyatının ve dünya edebiyatının en üst sıralarında yer alıyor.
Jane Austen
Jane Austen, İngiliz edebiyatında en tanınmış yazarlardan biridir. 1775’te doğan Jane Austen, yedi kardeşin ikincisidir. Babası bir rahip olan yazar, gençken ailesiyle seyahatlere çıktı ve bu deneyimler, sonradan yazdığı romanlara yansıdı. Austen’in eserlerinin çoğu, kadınların toplumdaki yerine odaklanır ve aile ilişkilerini ele alır.
Austen’in en ünlü romanlarından bazıları, “Sense and Sensibility”, “Pride and Prejudice”, “Mansfield Park” ve “Emma” olarak bilinir. Eserleri, dünya genelinde okuyucuların beğenisini kazandı ve birçok kez sinemaya uyarlandı. Austen’in ölümünden sonra kızkardeşleri, yayınlanmamış romanlarını da okuyucularla paylaştı.
İskoçya
İskoç edebiyatı, dünyaca ünlü seçkin yazarlar ve şiirlerle doludur. Bu küçük İngiliz ülkesi, birçok ünlü edebi figürün evi olarak kabul edilir ve İskoç edebiyatı, dil, tarih ve kültürle ilgilenenlerin kalbini çalar.
İskoçya, hayatı boyunca edebi ve felsefi eserler üreten Robert Burns ve tarihsel kurgularla dolu waverley romanlarıyla ünlü Sir Walter Scott dahil olmak üzere birçok etkileyici yazar üretti. Burns, ulusal identiteyi belirleyen romantik şiirleşi “Auld Lang Syne” gibi pek çok şiir yazdı.
- Robert Burns
- Sir Walter Scott
İskoçya ayrıca, Donald Barthelme, Douglas Dunn, Sir Arthur Conan Doyle ve George Mackay Brown da dahil olmak üzere daha modern dönemde birçok başarılı yazar yetiştirdi.
| Yazar | Eserleri |
|---|---|
| Donald Barthelme | “The Dead Father”, “Snow White”, “Sixty Stories” |
| Douglas Dunn | “Elegies”, “The Oxford Book Of Scottish Short Stories” |
| Sir Arthur Conan Doyle | “Sherlock Holmes” serisi, “The Lost World” |
| George Mackay Brown | “Greenvoe”, “Beside the Ocean of Time” |
İskoçya’nın muhteşem tarihini koruyan İskoç edebiyatı, dünya çapında bir ün kazandı ve edebiyat alanındaki en yüksek övgüleri topladı.
Robert Burns
Robert Burns, İskoçya’nın en ünlü şairlerinden ve yazarlarından biridir. 25 Ocak 1759 tarihinde doğan Burns, hayatı boyunca birçok edebi eser vermiştir. Kendisi genellikle halk şiirleriyle tanınmaktadır. “Auld Lang Syne” ve “Tam O’Shanter” gibi eserleriyle ün kazanmıştır. Ayrıca, İskoçya’nın kültürüne önemli katkılarda bulunmuştur. Burns, yazdığı şiirlerinde toplumsal sorunlara da dikkat çekmiştir.
Birçok eseri İskoçya tarihi ve gelenekleriyle ilgilidir. 1786 yılında “Poems, Chiefly in the Scottish Dialect” adlı şiir koleksiyonunu yayınlamıştır. Bu kitap İskoçya’da büyük bir etki yaratmış ve Burns’ün ünü ülke sınırlarını aşmıştır. Ayrıca, birçok müzik bestecisi Burns’ün şiirlerinden esinlenerek şarkılar bestelemiştir.
Ne yazık ki, Robert Burns’ün hayatı oldukça kısa sürmüştür. Sadece 37 yaşında, 21 Temmuz 1796’da hayata veda etmiştir. Ancak, eserleri ülkesinde hala saygı görüyor ve okunuyor.
Sir Walter Scott
Sir Walter Scott, İskoçya’nın en önemli yazarlarından biridir. 15 Ağustos 1771’de Edinburgh’da doğdu ve çocukluğunda sağlık sorunlarıyla mücadele etti. Edebiyat hayatına şiirlerle başlayan Scott, daha sonra roman türünde eserler vermeye başladı. “Waverly Novels” adlı serisi ile ünlendi ve İskoç tarihini konu alan eserleri ile İskoç edebiyatına büyük katkı sağladı. Ayrıca, İskoçya’nın milli kahramanı olan William Wallace hakkındaki “The Lady of the Lake” ve Robin Hood ile ilgili “Ivanhoe” gibi popüler eserleri de meşhurdur. Sir Walter Scott, dünya edebiyatına damgasını vurmuş bir yazar olup, eserleri hala okunmaktadır.
Rusya
Rusya, edebiyat dünyasında birçok önemli yazarın doğduğu ve yetiştiği bir ülkedir. Rus edebiyatı, özellikle 19. ve 20. yüzyıllarda büyük bir yükseliş yaşadı ve bugün hala dünya edebiyatında önemli bir yer tutuyor. İşte Rus edebiyatının en önemli yazarlarından bazıları:
- Leo Tolstoy: Savaş ve Barış, Anna Karenina gibi klasik eserleriyle tanınan Tolstoy, Rus edebiyatının en önemli yazarlarından biridir. Aynı zamanda bir filozof ve aktivist olan Tolstoy, eserlerinde insan doğası, toplumsal sorunlar ve ahlaki değerler gibi konulara odaklanır.
- Fyodor Dostoyevski: Suç ve Ceza, Karamazov Kardeşler gibi klasik eserleriyle tanınan Dostoyevski, Rus edebiyatının en önde gelen yazarlarından biridir. Eserlerinde insanın ruh hali, suç, ceza, dini inançlar gibi konuları işler.
Bunların yanı sıra, Anna Ahmatova, Vladimir Nabokov, Anton Çehov gibi birçok önemli Rus yazarı ve şairi vardır. Rus edebiyatı, dünya edebiyatı tarihinde önemli bir yere sahip olduğu için, bu yazarların eserlerini okuyarak hem Rus kültürü hem de edebiyat tarihine aşina olabilirsiniz.
Leo Tolstoy
Leo Tolstoy, Rusya’nın en ünlü yazarlarından biridir. 1828 yılında Tula’da doğan Tolstoy, ailesi tarafından St. Petersburg’taki üniversiteye gönderildi. Ancak okulu tamamlamadan memleketine geri döndü ve ailesinin tarlalarında çalışmaya başladı. 1850 yılında askere alındı ve Kafkasya’daki savaşa katıldı. Savaştan sonra edebi çalışmalarına ağırlık verdi ve 1869 yılında “Savaş ve Barış” romanı ile büyük bir üne kavuştu. Ayrıca “Anna Karenina” romanı da Tolstoy’un popüler eserleri arasında yer almaktadır. Tolstoy, yazarlık kariyeri boyunca birçok felsefi eser ve kurgu yazdı. Aynı zamanda eşitlik ve insani değerler konuları üzerinde de yoğunlaştı ve birçok insanı etkiledi.
Fyodor Dostoevsky
Fyodor Dostoevsky, 19. yüzyıl Rus edebiyatının en ünlü yazarlarından biridir. 1821’de Moskova’da doğan Dostoevsky, tıp eğitimini yarıda bırakıp yazarlığa adım atmıştır. Kendisi kısa bir süre hapishanede kalmış ve burada elde ettiği tecrübelerini eserlerinde yansıtmıştır. “Suç ve Ceza”, “Karamazov Kardeşler” gibi eserleriyle dünya edebiyatına damga vuran Dostoevsky, psikolojik derinliğiyle önemli bir yere sahip olmuştur. Ayrıca, döneminin entelektüel hayatında önemli bir rol oynamıştır. Eserleri, insanın vicdanındaki nitelikleri ele alır ve sosyal sorunlarla ilgili düşüncelerini ortaya koyar. Birçok film, tiyatro oyunu ve müzik eseri, Dostoevsky’nin eserlerinden uyarlanmıştır.
Fransa
Fransa’nın edebiyat tarihi, dünya edebiyatına yön veren birçok yazarla doludur. Victor Hugo, Fransız edebiyatının en büyük isimlerinden biridir. Les Misérables ve Notre-Dame’ın Kamburu gibi dünya çapında ün kazanmış eserleri bulunmaktadır. Bunun yanı sıra, Albert Camus, yalnızlığı, anlamsızlığı ve varoluşsal sıkıntıyı konu alan eserleriyle ünlüdür. Yabancı ve Sisifos Söyleni gibi kitaplar, çağdaş Fransız edebiyatının en önemli örnekleri arasındadır. Fransız yazarları aynı zamanda şiir, felsefe ve eleştiri alanlarında da ünlüdür. 20. yüzyılın önde gelen Fransız yazarları arasında Jean-Paul Sartre, Simone de Beauvoir ve Albert Camus gibi isimler de vardır.
Victor Hugo
Victor Hugo, Fransız edebiyatının en önemli isimlerinden biridir. 1802 yılında doğan Hugo, özellikle Romantizm akımının önde gelen bir temsilcisidir. Yaşamının büyük bir bölümünü Fransa’da geçiren yazarın en ünlü eseri ise “Notre Dame’ın Kamburu” isimli romanıdır. Şiir, tiyatro ve deneme alanlarında da etkili eserler veren Victor Hugo’nun diğer önemli eserleri arasında “Sefiller”, “Les Contemplations” ve “Les Misérables” sayılabilir.
Hugo, sanatının yanı sıra siyasi hayatıyla da dikkat çekmiştir. Fransa’da monarşiye karşı mücadele eden yazar, cumhuriyetçi düşünceleriyle tanınmıştır. 1851 yılındaki darbe sonrası sürgüne gönderilen Hugo, 20 yılı aşkın bir süre boyunca İngiltere’de yaşamıştır. Dünya edebiyatına önemli katkıları olan Victor Hugo, aynı zamanda insan hakları savunucusu ve sosyalist bir düşünürdü.
Victor Hugo’nun eserleri, edebiyat dünyasında ölümsüzleşmiş ve günümüzde dahi önemini korumaktadır. Fransız edebiyatının en büyük yazarlarından biri olan Hugo, çağının sorunlarını derinlikli bir şekilde ele almış ve sanatıyla insana dair önemli mesajlar vermiştir.
Albert Camus
Albert Camus, 20. yüzyılın önde gelen Fransız yazarlarından biridir. 7 Kasım 1913’te Cezayir’de doğmuş olan Camus, öncelikle filozof, romancı ve tiyatro yazarı olarak tanınmaktadır. Felsefi kavramlarla bezenmiş kısa romanları ve oyunları, dünya edebiyatı üzerinde derin bir etki bırakmıştır.
Camus’un en önemli eserlerinden biri olan “Yabancı”, insan varoluşunun anlamsızlığını anlatmaktadır. “Veba” isimli romanı, bir kasaba insanının zorlu mücadelesine odaklanmıştır. “Mit Syzyfa” ise hayatın anlamsızlığı üzerine kaleme alınan bir denemedir.
Ayrıca, Camus’un insanın özgürlüğüne, adalet ve yabancılaşmaya ilişkin yazıları, insanlığın geneline hitap etmektedir. Fransız yazar, 1960 yılında trafik kazasında hayatını kaybetmiştir.
